Ruimteboekhouding RSV
De begroting van de ruimte, die in de tweede herziening van het RSV (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen) werd opgenomen, legt de kwantitatieve streefcijfers vast van de toe- en afnames van de oppervlakten van de verschillende bestemmingscategorieën. Men streeft voor het ritme van die bestemmingswijzigingen een proportioneel evenwicht na tussen de nog te realiseren taakstellingen voor de verschillende bestemmingscategorieën. De ruimteboekhouding RSV (RBH RSV) is het monitoringsinstrument waarmee de opvolging van deze streefcijfers met betrekking tot bestemmingscategorieën berekend wordt. Het gaat om een monitoring van gepland landgebruik. Bijgevolg geeft die geen informatie over het feitelijke ruimtegebruik weer.
De benaming 'ruimteboekhouding' is indertijd ongelukkig gekozen. Het oorspronkelijke doel was een opvolging van het begrote ruimtegebruik in Vlaanderen: hoeveel ruimte was er in 1994 (de nulmeting) beschikbaar voor elk van de verschillende ruimtegebruikende functies (wonen, werken, natuur, landbouw), en wat was de wenselijke evolutie tegen 2007 na de uitvoering van de eerste versie van het RSV? Door een gebrekkig kwantitatief inzicht in het werkelijke ruimtegebruik en de planinstrumenten die beschikbaar waren, werden deze doelstellingen vertaald naar de bestemmingscategorieën op de bestaande en de nieuwe bestemmingsplannen, wat dus het geplande landgebruik weergeeft. Bovendien werden er in het RSV niet voor elke RBH-categorie streefcijfers vastgelegd. Er waren vooral kwantitatieve taakstellingen voor wonen, recreatie, industrie, natuur, bos, en landbouw. De andere bestemmingen werden aan 2 categorieën met 'overige bestemmingen' toegewezen, louter om de boekhouding sluitend te maken, maar dus zonder beleidsmatige meerwaarde.
Toestand
Voor de meest recent berekende toestand op 1/1/2021 werden totaalcijfers en saldo's berekend en vergeleken met de streefcijfers bepaald in de tweede gedeeltelijke herziening van het RSV. De resultaten staan weergegeven in onderstaande tabel.
| Bestemmings-categorie | Totaal 1/1/1994 | Totaal 1/1/2007 | Totaal 1/1/2021 | Saldo 1/1/1994 -1/1/2021 | Streefcijfer RSV | Evolutie van saldo richting streefcijfer |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Wonen | 227.500 | 227.400 | 227.600 | 100 | 227.500 | nvt |
| Recreatie | 18.300 | 19.200 | 20.600 | 2.300 | 21.000 | 85,2% |
| Natuur | 111.100 | 122.500 | 129.000 | 17.900 | 150.000 | 46,0% |
| Overig groen | 35.300 | 34.300 | 35.300 | 0 | 34.000 | nvt |
| Bos | 42.300 | 44.300 | 44.600 | 2.300 | 53.000 | 21,5% |
| Landbouw | 807.600 | 794.500 | 783.600 | -24.000 | 750.000 | 41,6% |
|
Industrie - buiten poorten |
39.100 | 42.400 | 45.800 | 6.700 | 66.000 | 69,1% |
| Industrie - poorten | 17.200 | 17.100 | 17.700 | 500 | nvt | |
| Overige | 60.200 | 57.800 | 55.400 | -4.800 | 58.000 | nvt |
| Totaal | 1.358.600 | 1.359.500 | 1.359.600 | +1.000 | 1.359.500 |
In de tabel werden, naast de huidige toestand, ook de nulmeting van 1/1/1994 uit het oorspronkelijke RSV én de nulmeting van 1/1/2007 uit de tweede herziening van het RSV opgenomen. De oppervlaktesaldo´s werden, conform vroegere RBH-cijfers, t.o.v 1/1/1994 berekend. Naast deze saldo´s werd in de laatste kolom een bijkomende indicator opgenomen die weergeeft in welke mate het saldo al in de richting van de streefcijfers van de betreffende bestemmingscategorieën geëvolueerd is. Deze wordt bekomen door, voor de gevallen waar het relevant is, het saldo te nemen vanaf de eerste nulmeting tot het totale streefcijfer, en dan te berekenen voor welk percentage het werkelijk saldo dit streefsaldo al ingevuld heeft. De streefcijfers RSV gaan uit van de bijgestelde ruimtebegroting opgenomen in de tweede herziening van het RSV (deze impliceerde een verhoging van de streefcijfers voor recreatie en industrie).
Het totaalcijfer van Vlaanderen geeft de totale oppervlakte weer waarvoor een ruimtelijk verordend plan bestaat. De som van de saldo´s bedraagt afgerond +1000ha, omwille van de uitbreiding op zee van de havens van Zeebrugge én Oostende tov toestand 1994. Omdat er in deze gevallen daadwerkelijk land werd gewonnen op de zee worden deze oppervlaktewaarden opgenomen in de tabel met de RBH-resultaten.
Een verrekening in de ruimteboekhouding gebeurt pas na de definitieve goedkeuring van een plan. Alle planningsprocessen die na 01/01/2021 afgerond of ver gevorderd zijn, zijn bijgevolg nog niet zichtbaar in dit resultaat.
De streefcijfers RSV houden rekening met de bijgestelde ruimtebegroting in de tweede herziening van het RSV (definitief vastgesteld december 2010). Deze herziening impliceerde hogere streefcijfers voor recreatie en industrie ten opzichte van het oorspronkelijk RSV.
De zogenaamde "strandRUPs" (zowel de gewestelijke als de provinciale) zijn buiten deze RBH-cijfers gehouden, omdat die op plaatsen liggen waar voorheen nooit gewestplanbestemmingen van kracht waren, en de betrokken RSV-taakstellingen (Natuur, Recreatie) niet hiervoor bedoeld waren. Concreet gaat het op vandaag om 503 ha die toegewezen kan worden aan categorie “natuur”, en 1007 ha aan categorie “recreatie”. Deze oppervlaktewaarden zijn dus niet opgenomen in de tabel met de RBH-resultaten.
De foutenmarge op de berekening, omwille van schaal- en nauwkeurigheidsverschillen tussen de verschillende plannen, wordt zoals steeds opgevangen door de totaalcijfers af te ronden tot op honderdtallen.