Impact klimaatverandering op onze kust
De klimaatverandering heeft ook op onze kust een sterke impact. Denk aan overstromingen, lange periodes van droogte ... Hoe kunnen we ons op een duurzame en meer natuurlijke manier wapenen tegen deze veranderende weersfenomenen? Daar wil het Departement Omgeving i.h.k.v. het Europese Interregproject SARCC een antwoord op bieden tijdens de lezingenreeks 'expertenkijk op de klimaatverandering aan de kust' voor het brede publiek.
Lezingen
Thema's en sprekers
Het departement organiseert lezingen over klimaatverandering aan de kust op meerdere data en in verschillende kustgemeenten (zie 'praktische info' hieronder). De lezingen focussen telkens op 1 van de volgende 4 thema's:
1. Het veranderende watersysteem
Bekijk de lezing van 17 maart 2022 in Oostende hieronder:
Na 4 zomers vol droogte beleefden we een van de natste zomers sinds de metingen in Ukkel. Bovendien waren we getuige van een van de grootste natuurrampen ooit in België. Het klimaat wordt merkelijk extremer. Maar waardoor worden deze fenomenen precies veroorzaakt? En wat is de invloed op het watersysteem aan de kust in het bijzonder? Moeten we naast overstromingen uit zee ook rekening houden met overstromingen vanuit het binnenland? En hoe kunnen we ons hier tegen wapenen op een duurzame manier?
Sprekers:
- Prof.dr. Patrick Meire, hoogleraar biologie aan de Universiteit Antwerpen. Hij doceert, onderzoekt, adviseert en deelt zijn inzichten en expertise in heldere opinies. Hij wordt sterk gewaardeerd voor zijn kennis en bekommernis over onze waterlopen en het belang ervan in het probleem van de klimaatverstoring.
- Prof. dr. Patrick Willems is als hoogleraar stedelijke hydrologie en rivierkunde verbonden aan het Departement Burgerlijke Bouwkunde van de KU Leuven. Hij is er ook afdelingshoofd hydraulica en is gespecialiseerd in waterbeheer en klimaatadaptatie, met focus op de studie van hydrologische extremen zoals overstromingen, droogte en waterschaarste.
2. Morfologie van de kustlijn: vroeger en nu
Bekijk de lezing van 11 mei 2022 in Brugge hieronder:
Vanaf het einde van de 19e eeuw deden de eerste harde dijken hun intrede aan de Belgische kust. Onze kustlijn werd toen steeds meer verhard. Nochtans is de kust van nature een dynamisch systeem, wat betekent dat de kustlijn in het verleden een constant wijzigend morfologisch voorkomen kende door het constante spel van erosie en verzanding. Het behoud van de morfologie van onze hedendaagse kustlijn vergt dan ook veel inspanningen om de strijd te blijven aangaan met de natuurelementen.
Archeologische data en historisch bronnenonderzoek leert echter dat reeds eeuwen geleden de kustbewoners actie ondernamen om delen van de kustlijn te fixeren. Met wisselend succes. Onze hedendaagse houding is dus niet zo verschillend met vroeger, maar de technieken zijn veel verder geëvolueerd. Op welke wijze de kustlijn vroeger en nu werd benaderd komt u tijdens deze lezing te weten. Maar ook welke lessen we kunnen trekken uit het verleden voor de huidige aanpak, wat de toekomstige uitdagingen zijn en hoe we er met een meer natuurlijke aanpak voor kunnen zorgen dat de kust(bescherming) meegroeit met de zeespiegelstijging.
Sprekers:
-
Prof. Dr. Pieter Rauwoens is hoofddocent kustwaterbouw aan de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen van de Katholieke Universiteit Leuven, campus Brugge. Zijn team bestudeert het sedimenttransport aan onze zandige kust en gaat na hoe we op zo natuurlijk mogelijke wijze tot de beste kustbescherming komen.
-
Prof. dr. Wim De Clercq is hoogleraar Historische Archeologie aan de Vakgroep Archeologie van de Universiteit Gent. Hij is projectleider van het interdisciplinaire onderzoeksproject 'Hoog Tij - Laag Tij. Het laatmiddeleeuwse havensysteem van Brugge als een maritiem-cultureel landschap' waarin de transformatie van het getijdenlandschap en het ontstaan en verval van de Zwinhavens centraal staan.
-
Dr. Jan Trachet is postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit Gent en onderzocht voor zijn doctoraat de verdwenen voorhavens van Brugge. Aan de hand van landschaps-archeologische en historisch-cartografische bronnen reconstrueert hij mee het maritiem-cultureel landschap van de Zwinstreek.
-
Dr. Maxime Poulain werkt als postdoctoraal onderzoeker aan de vakgroep archeologie van de Universiteit Gent. In zijn huidige project bestudeert hij de materiële cultuur van de vele handelaarsgemeenschappen in middeleeuws Brugge en haar voorhavens. Samen met Wim De Clercq en Jan Trachet is hij auteur van het recente boek “Verdwenen Zwinhavens”. Een combinatie van archeologisch, historisch en paleolandschappelijk onderzoek geeft er een nieuw inzicht in dit maritiem-culturele landschap en de dynamische interactie tussen mens en natuur.
3. Biodiversiteit in de duinen
Bekijk de lezing van 24 maart 2022 in Knokke-Heist (Het Zwin) hieronder:
Sinds 1999 wordt het Vlaamse Natuurraport (NARA) gepubliceerd. Daaruit blijkt dat de biodiversiteit steeds meer achteruitgaat. De redenen hiervoor zijn talrijk. Sinds het rapport uit 2020 wordt ook klimaatverandering als een bedreiging geformuleerd. Speelt deze achteruitgang ook aan de kust, of is deze net extra kwetsbaar door de klimaatverandering? Belooft de toekomst beterschap? En wat kan de rol zijn van een meer natuurlijke inrichting van de kust?
Sprekers:
- Prof. Dr. Dries Bonte is hoofddocent aan de vakgroep Biologie van de Universiteit Gent, met als specialisatie ruimtelijke ecologie. De onderzoeksgroep bestudeert onder meer de effecten van het ruimtegebruik en de versnippering van het habitats op de ecologische dynamiek in de duinen.
- Sam Provoost is kustecoloog en maakt deel uit van het team Landschapsecologie en Natuurbeheer (LEN) van het INBO. De basismotivatie van team LEN is om via beleidsondersteunend landschapsecologisch onderzoek en kennisverwerving bij te dragen aan een duurzaam behoud en -herstel van de biodiversiteit.
4. De toekomst van de landbouw in de polders
Bekijk de lezing van 27 oktober 2022 in Knokke-Heist hieronder:
De veranderende weersfenomenen maken het de landbouwer niet gemakkelijk. Periodes van lange droogte wisselen af met intensere regenval en geen van beiden zijn goed voor de teelten. Maar hoe kan de landbouwer zich wapenen tegen de toenemende waterschaarste? De lezing brengt deze complexe uitdaging in kaart en schetst een waaier aan adaptatie-opties voor de landbouw in Vlaanderen en de kust: van trager en minder water naar de zee dragen tot lager en efficiënter waterverbruik.
Sprekers:
- Jeroen De Waegemaeker en Sylvie Fosselle voeren onderzoek naar het kluwen van spelers in het beleid rond landbouw, water en ruimte. Hun meest recente onderzoek spitst zich toe op de uitbouw van groen-blauwe netwerken op het platteland, met een focus op de hefbomen om deze innovaties te versnellen. Jeroen en Sylvie zijn verbonden aan het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO).
- Sarah Garré voert onderzoek naar bodem-water-plant interacties en is actief in het maatschappelijke debat rond water en landbouw. Sarah trekt mee aan de kar bij heel wat initiatieven, waaronder het ontwerpatelier De Droge Delta. Ze heeft een passie voor wetenschapscommunicatie en slaagt erin complexe wateruitdagingen boeiend en helder uit te leggen. Sarah is verbonden aan het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO).
Praktische info
Thema | Datum | Locatie | Inschrijven |
---|---|---|---|
Het veranderende watersysteem |
20/10/2021 17/03/2022 |
Brugge Oostende |
Afgelopen Afgelopen |
Morfologie van de kustlijn: vroeger en nu |
17/11/2021 30/03/2022 21/04/2022 11/05/2022 |
Middelkerke Blankenberge Oostende Brugge |
Afgelopen Afgelopen Afgelopen Afgelopen |
Biodiversiteit in de duinen |
09/11/2021 24/03/2022 28/04/2022 |
De Panne Knokke Koksijde |
Afgelopen Afgelopen Afgelopen |
Toekomst van de landbouw in de polders |
17/10/2022 27/10/2022 |
Koksijde Knokke-Heist |
Afgelopen Afgelopen |
Elke lezing start om 19.30 u. en eindigt rond 22.30 u. Na elke lezing is er voldoende ruimte voor vragen. Achteraf wordt u een glaasje aangeboden.
De lezingen zijn in de meeste gevallen gratis maar inschrijven is verplicht. De inschrijvingen verlopen via de steden waar de lezingen plaatsvinden. U vindt de inschrijvingslinks in de tabel hierboven. Wanneer er een inschrijvingsmodule wordt opengesteld, wordt die link aan de tabel toegevoegd. Via die link verneemt u ook meer details over de exacte locatie.
Ontvangt u graag een mail wanneer er een nieuwe inschrijvingslink werd toegevoegd? Bezorg ons dan hieronder uw gegevens en wij houden u verder op de hoogte!
SARCC staat voor 'Sustainable and Resilient Coastal Cities', dat vrij vertaald wordt als 'Duurzame en Veerkrachtige Kuststeden'. Het project zoekt naar duurzame, natuurgerichte oplossingen om kuststeden te beschermen tegen de gevolgen van de stijgende zeespiegel. Door gebruik te maken van natuurlijke processen (bv. versterken van duinen), worden er op lange termijn meer winsten geboekt dan door enkel in te zetten op harde, technische oplossingen (bv. aanleggen van hogere dijken). Maar (half)natuurlijke oplossingen zijn nog niet zo goed gekend. Daarom startte SARCC 7 pilootprojecten in verschillende kuststeden in Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Vlaanderen. Meer info lees je op de website van SARCC.