De startbeslissing wordt, net als de procesnota, voorbereid tijdens de verkenningsfase. Wanneer de startbeslissing genomen wordt, vormt dit het engagement van de bevoegde overheid om (voor welafgebakende doelstellingen) een onderzoekstraject op te starten. Op dit moment moeten de actoren die zich engageren ook akkoord gaan met de procesnota. Beide documenten leggen een stevig en broodnodig fundament voor de start van de onderzoeksfase.
Wat is de startbeslissing?
De startbeslissing is het engagement van de Vlaamse Regering, de provincieraad of de gemeenteraad om een problematiek of opportuniteit te onderzoeken in functie van een passende oplossing. Het betreft een belofte tot samenwerking en/of consultatie tussen verschillende overheden.
- De startbeslissing is een niet-juridisch aanvechtbare rechtshandeling
Dit wil zeggen dat een actor of een belanghebbende niet kan verhinderen dat de bevoegde overheid start met de onderzoeksfase. Uit de onderzoeken zal blijken welke oplossingen mogelijk zijn voor de probleemstelling of opportuniteit. Uit de startbeslissing vloeien dus geen rechten of plichten voort voor derden. Er is geen (voorafname op de) goedkeuring van het project of oplossingsrichting gekoppeld aan de startbeslissing. - De startbeslissing is als engagement bindend voor de actoren die er in zijn opgenomen.
Vermeld daarom beter geen individuele namen van vertegenwoordigers van organisaties in de startbeslissing, maar vermeld de instanties in het algemeen. - De startbeslissing is een engagement naar de belanghebbenden
De startbeslissing geeft aan hoe met de betrokken actoren zal worden samengewerkt in het participatietraject. - De startbeslissing is een publiek document
Het is belangrijk om de inhoud van de startbeslissing actief naar actoren en belanghebbenden te communiceren.
De startbeslissing moet verplicht bekend gemaakt worden op deze website en op de website van de overheid die de startbeslissing genomen heeft.
Gezien het een complex project betreft, is het aangewezen om nog andere manieren van bekendmaking te voorzien. Websites kunnen hierbij een belangrijke rol spelen.
In geval van belangrijke betrokkenheid van andere lokale en private actoren, kunnen onderling de nodige afspraken gemaakt over de communicatie.
Hoe schrijf je een startbeslissing?
De startbeslissing beschrijft een aantal inhoudelijke elementen van het complexe project. Volgende elementen komen best aan bod:
- Aanleiding en probleemstelling/opportuniteit Motiveer grondig nut en noodzaak van het project. Start eveneens vanuit een probleemstelling en focus niet louter op de mogelijke oplossingen.
- Projectdoelstellingen (en eventueel nevendoelstellingen)
- Omschrijving van de complexiteit van het project
Er wordt aangegeven waarom een project als complex beschouwd wordt: waaruit bestaat het groot maatschappelijk en ruimtelijk strategisch belang en de noodzaak van een geïntegreerd vergunningen- en ruimtelijk planproces? - Beleidscontext
Hier verwijs je naar mogelijke hogere plandocumenten, andere lopende of geplande projecten die (inhoudelijk of gebiedsgericht) gelinkt zijn aan het project. - Globale beschrijving van het gebied
Dit is van belang om de reikwijdte van het project te kennen.
Hierdoor weten burgers hoe hun persoonlijke omgeving zich verhoudt tot de reikwijdte van het complexe project. - Eerste zicht op onderzoeksfase
Een limitatieve lijst van alternatieven is op dit moment nog niet mogelijk, omdat nog niet alle belanghebbenden actief betrokken werden. Je kan wel al de richting aangeven, wat belangrijk is voor het verdere procesverloop: wie te betrekken, welke onderzoeken uit te voeren, … - Randvoorwaarden met betrekking tot budget en tijd
Soms kan het noodzakelijk blijken om budgettaire beperkingen of een dwingende timing (bv. omwille van veiligheid, internationale afspraken) op te nemen in de startbeslissing. Toch zijn deze randvoorwaarden geen grond voor uitsluiting van bepaalde alternatieven.
Wat als er geen startbeslissing wordt genomen?
Wanneer blijkt uit het informeel (en beleidsdomeinoverschrijdend) overleg dat het complexe project geen voldoende draagvlak heeft of de doelstellingen niet voldoende scherp kunnen worden gesteld, dan neem je dit best zo snel mogelijk op met de politiek verantwoordelijken. Wanneer besloten wordt om geen startbeslissing te nemen, dan moet dit gemeld worden aan de initiatiefnemer (in het geval het om een private initiatiefnemer gaat). In dit geval valt de initiatiefnemer terug op de sequentiële plan- en vergunningsprocedures. Deze “afwijzingsbeslissing” is juridisch niet aanvechtbaar.
Wat gebeurt er na het nemen van een startbeslissing?
De overheid die een startbeslissing neemt, bezorgt een kopie van deze startbeslissing aan de andere overheden (gemeenteraad, provincieraad en/of Vlaamse Regering). Dit kan door een mail te sturen naar het kabinet van de Minister-President (voor de Vlaamse regering). Alle startbeslissingen in cc: ook naar complexeprojecten@vlaanderen.be in functie van publicatie op deze website.
Minimaal moet de startbeslissing bekend gemaakt worden op een aantal websites. Samen met de bekendmaking van de startbeslissing is ook de procesnota openbaar. Op de website complexe projecten wordt een link voorzien naar de procesnota's op de projectwebsite van de verschillende projecten. Een ruimere communicatie mbt de bekendmaking van de startbeslissing is een pluspunt.
Vervolgens start de onderzoeksfase met een reeks van onderzoeken, overlegmomenten en een breed participatieproject.
De bekendmaking van de startbeslissing heeft als gevolg dat voor iedereen, zowel het publiek als relevante actoren, duidelijk is dat de betrokken overheden het engagement opnemen om voor een bepaalde probleemstelling of opportuniteit een onderzoek naar een passende oplossing te voeren, dit via de werkwijze van het decreet. Hierdoor kunnen publiek en relevante actoren inschatten of ze een inbreng in de onderzoeken of de procedure wensen te doen.
Wanneer de voorbereidingen voor het nemen van de startbeslissing worden afgerond, begin je best al met de juiste voorbereidingen met het oog op de onderzoeksfase. Je kan bijvoorbeeld al een bestek uitschrijven voor externe opdrachten. Doe dit altijd in samenspraak met andere relevante actoren.
Hoe kan een private ontwikkelaar van een overheid een startbeslissing bekomen?
De private ontwikkelaar overlegt met de betrokken overheid of overheden om te komen tot een startbeslissing. De betrokken overheid oordeelt of ze zich achter het bewuste initiatief kan scharen. Ze kan daarbij parallelle doelstellingen koppelen aan het project en het aldus via een al dan niet uitvoerige verkenningsfase tot een gezamenlijk project doen komen. Vervolgens neemt de bevoegde overheid de startbeslissing om een proces volgens dit decreet te voeren.